Xác định mô hình sản xuất tái tạo Quế Cassia và Hồi tại Cao Bằng, Việt Nam
Dự án: Biotrade Khu vực II Gửi đến Văn phòng Đại diện tại Việt Nam
Hà Nội, 2024
LỜI CẢM ƠN
Tư vấn viên xin gửi lời cảm ơn đến đội ngũ nhân viên Văn phòng HELVETAS Việt Nam: Bà Nguyễn Diệu Chi, Phó Giám đốc Dự án Khu vực, Ông Jos van der Zanden, Giám đốc Dự án Khu vực vì sự hỗ trợ nhiệt tình trong quá trình thực hiện. Tư vấn viên cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các cơ quan và cán bộ tại Văn phòng Đại diện HELVETAS Swiss Intercooperation tại Việt Nam vì đã hỗ trợ cung cấp thông tin cần thiết để thực hiện nhiệm vụ này.
Cuối cùng, Tư vấn viên xin cảm ơn Ban giám đốc và đội ngũ nhân viên DACE đã dành thời gian hỗ trợ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ này.
Báo cáo này được thực hiện vào giữa tháng 8 năm 2024 với nguồn tài trợ từ Chương trình BioTrade Khu vực II tại Hà Nội. Trong quá trình khảo sát thực địa để thực hiện nhiệm vụ, Tư vấn viên đã nhận được sự hỗ trợ tận tình từ Chương trình BioTrade Khu vực II tại Hà Nội cả về mặt tổ chức, hậu cần, tài chính, tài liệu tham khảo liên quan cũng như kết nối với DACE và các cơ quan, tổ chức địa phương có liên quan. Tư vấn viên cũng nhận được sự hỗ trợ nhiệt tình từ Chương trình BioTrade Khu vực II.
Đặc biệt, Tư vấn viên đã nhận được sự hỗ trợ từ bà Nguyễn Diệu Chi – Phó Giám đốc Dự án Khu vực và các cán bộ tại Văn phòng HELVETAS Việt Nam. Thông qua báo cáo này, Tư vấn viên xin gửi lời cảm ơn chân thành vì những sự hỗ trợ quý giá đó.
Báo cáo này không thể hoàn thành nếu không có sự hỗ trợ nhiệt tình từ cộng đồng, người dân địa phương, UBND các xã Vân Trình, Đức Long, Đức Thông – huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng trong quá trình tham vấn và thu thập dữ liệu thực địa. Đặc biệt, sự tham gia và hỗ trợ của đội ngũ nhân viên DACE. Tư vấn viên chân thành cảm ơn vì sự hỗ trợ quý báu và sự hợp tác hiệu quả này.
Trân trọng cảm ơn!
1. GIỚI THIỆU
1.1. Bối cảnh
Việt Nam có nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng và phong phú về lâm sản ngoài gỗ (NTFPs), đóng vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế – xã hội của đất nước. Theo thống kê, hiện nay có khoảng 200 loài cây gia vị, nhiều loài trong số đó rất quý giá, gắn liền với sinh kế và tập quán sử dụng của cộng đồng sống dựa vào rừng. Từ lâu, cây gia vị đã là nguồn sinh kế chính của người dân vùng núi, góp phần giảm nghèo, đảm bảo an ninh lương thực, ổn định xã hội và bảo vệ môi trường tại các khu vực miền núi của nước ta. Đặc biệt, cây quế và cây hồi là loại lâm sản ngoài gỗ có giá trị kinh tế cao, có nhiều công dụng khác nhau, được sử dụng trong gia đình và công nghiệp, không thể thiếu trong nhiều ngành sản xuất. Vỏ quế và quả hồi được dùng làm gia vị, tinh dầu của chúng cũng được chế biến thành mỹ phẩm.
Những năm gần đây, xu hướng sử dụng nguyên liệu tự nhiên thay thế các hợp chất hóa học nhằm đảm bảo an toàn, trách nhiệm xã hội, sinh thái và bền vững đang trở nên phổ biến. Ở các nước phát triển, nhu cầu về sản phẩm từ quế và hồi có xu hướng gia tăng. Một số doanh nghiệp chế biến sản phẩm từ cây quế và hồi đã bắt đầu phục hồi và có xu hướng phát triển, thu hút lực lượng lao động ở nông thôn. Đồng thời, cùng với xu thế toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế, việc trao đổi và buôn bán hàng hóa trên thị trường nước ngoài đã làm phong phú thêm danh mục sản phẩm và nhanh chóng gia tăng nhu cầu đối với các sản phẩm có nguồn gốc tự nhiên chất lượng cao, tạo cơ hội kinh tế quan trọng cho doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân và làng nghề sản xuất, kinh doanh các sản phẩm sinh học tự nhiên, bao gồm sản phẩm từ quế và hồi, góp phần cải thiện đời sống nhân dân và thay đổi diện mạo kinh tế tại một số địa phương.
Theo Chiến lược phát triển Lâm nghiệp Việt Nam giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định 523/QĐ-TTg ngày 1/4/2021, Nhà nước sẽ hỗ trợ hộ gia đình bảo vệ và phát triển rừng để phát triển sản xuất lâm sản ngoài gỗ, sản xuất các sản phẩm sinh học từ lâm nghiệp, ngành công nghiệp hỗ trợ chế biến lâm sản, hỗ trợ xây dựng chuỗi giá trị sản phẩm lâm sản và tái cơ cấu các vùng sản xuất tập trung theo hướng phát triển sản phẩm chủ lực phù hợp với lợi thế từng vùng, bao gồm phát triển sản xuất lâm sản ngoài gỗ theo hướng hàng hóa, sử dụng hợp lý rừng trồng bảo vệ theo hướng vừa đảm bảo chức năng bảo vệ vừa cung cấp nguyên liệu cho sản xuất.
1.2. Mục tiêu
Mục tiêu của hoạt động này là cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho DACE và các nhà sản xuất nhỏ địa phương để xác định các mô hình sản xuất tái tạo Quế Cassia và Hồi tại tỉnh Cao Bằng, Việt Nam.
2. NHIỆM VỤ CỤ THỂ
Các nhiệm vụ nghiên cứu cụ thể bao gồm:
Quế Cassia
– Hiểu rõ các giống quế chính đang được sử dụng trên thực địa và sự kết hợp phù hợp nhất.
– Xác định các giống bản địa có bộ rễ khỏe có thể thích nghi với đất cứng tại các khu rừng trồng quế ở huyện Thạch An.
– Khảo sát các vị trí thích hợp nhất để trồng xen các loại cây gia vị bản địa vào rừng quế Cassia, đặc biệt trong bối cảnh điều kiện khí hậu thay đổi.
– Nghiên cứu các phương pháp thu hoạch có thể tránh làm trơ đất hoặc các biện pháp bù đắp trong trường hợp không có giải pháp thu hoạch khả thi.
– Giải thích ưu và nhược điểm của từng mô hình canh tác.
Hồi
– Tìm hiểu các vấn đề ảnh hưởng đến canh tác hồi, nguyên nhân gốc rễ và các giải pháp phù hợp nhất.
– Hiểu rõ các giống hồi chính đang được trồng và sự kết hợp phù hợp nhất.
– Xác định các khu vực thích hợp nhất để trồng hồi trong bối cảnh điều kiện khí hậu thay đổi.
– Hiểu rõ các thực hành quản lý trang trại chính (lựa chọn giống, gieo trồng, quản lý đất, cỏ dại, sâu bệnh, tưới tiêu, thu hoạch…) và các cải tiến có thể thực hiện.
3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
– Đối tượng nghiên cứu: Quế và Hồi được trồng tại huyện Thạch An – tỉnh Cao Bằng.
– Phạm vi nghiên cứu:
+ Về không gian: tiến hành điều tra và thu thập thông tin tại 3 xã: Vân Trình, Đức Long, Đức Thông – huyện Thạch An, tỉnh Cao Bằng.
+ Về thời gian: 15 ngày (từ tháng 6 đến tháng 8 năm 2024).
4. PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN
Để thu thập thông tin đầy đủ, một số phương pháp được áp dụng như:
- Nghiên cứu tài liệu – số hóa dữ liệu, phân tích, xây dựng mô hình thân thiện với đa dạng sinh học và báo cáo.
- Khảo sát thực địa: phân tích các khu vực sản xuất, quan sát thực địa…
